(HuisartsVandaag) Het tekort aan huisartsen is een groot en onderschat probleem. In steeds grotere gebieden komen patiënten zonder vaste huisarts te zitten. Ook in Tilburg is bijvoorbeeld geen huisarts meer te krijgen, bericht dr. Frans J. Meijman. Hij schreef over de problematiek een open brief aan zorgminister Kuipers en de vaste commissie voor Volksgezondheid van de Tweede Kamer. Meijman was huisarts, hoofdredacteur van Huisarts en Wetenschap, hoogleraar en lid van de Gezondheidsraad. Onderstaand de integrale tekst van de open brief,

Geachte leden van de volksvertegenwoordiging, geachte minister Kuipers,

Het aandeel van zelfstandig gevestigde huisartsen loopt snel terug.*
Verontrustend feit is dat duizenden jonge huisartsen wel waarnemer of in loondienst blijven maar zich niet vestigen als huisarts, geen praktijkhouder worden! **
Deze praktijkhouders zijn de hoeksteen van de eerstelijnsgeneeskunde. Zij dragen de (eind)verantwoordelijkheid en zorgen voor de continuïteit in de patiëntenzorg maar vooral ook financieel-organisatorisch. Zo is het voortbestaan van de dienstenposten voor huisartsenhulp in de avond, nacht en het weekend afhankelijk van de praktijkhoudende huisartsen. Alleen zij hebben die verplichting naar de zorgverzekeraars. Kwetsbare of niet-mobiele burgers zullen bij uitstek de nadelige gevolgen ondervinden van het wegvallen van medische hulp dicht bij de mensen.

Oproep
Maatregelen om het tij te keren zijn schaars, hebben geen samenhang of schieten tekort. Daarom heb ik instanties en organisaties benaderd met de vraag naar plan B als huisartspraktijken ontbreken of niet functioneren. Uit de reacties (zie de eerste bijlage) blijkt dat men veronderstelt dat de Landelijke Huisartsen Vereniging wel voor een oplossing zal zorgen voor het wegvallen van de praktijkhouders. Tot nu toe is daar niets van gebleken. Daarom roep ik u hierbij op het voortouw te nemen bij het vinden van een tijdige oplossing. Ik verzoek u de heikele materie in het openbaar ter discussie te stellen door oplossingen op te (doen) stellen en naar buiten te brengen.

Urgentie
Men denkt wel dat sprake is van een tekort aan huisartsen. Als dit al het probleem zou zijn, biedt opleiden van meer huisartsen nu geen oplossing. In de kern blijkt dat de historisch gegroeide organisatievorm van huisartsenhulp door zijn hoeven zakt. Op korte termijn zal een groot aantal zelfstandig gevestigde huisartsen verdwijnen en niet worden opgevolgd.

Achtergrond van het probleem: een patstelling
Bij het wegvallen van huisartsenhulp (in een wijk of regio) ontbreken de mogelijkheden voor de toezichthouders – Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) – om doeltreffend op te treden (zie de tweede bijlage). De NZa benadrukt desgevraagd de zorgplicht van de zorgverzekeraars en ziet uit naar de concrete argumenten die de zorgverzekeraars gaan hanteren om zich te beroepen op overmacht bij het falen van het contracteren van huisartspraktijken. De koepelorganisatie Zorgverzekeraars Nederland geeft echter geen antwoord op de vraag welke minimumeisen de zorgverzekeraars stellen aan de aanbieders van huisartsenzorg. Blijven halfbakken voorzieningen en zelfs misstanden geaccepteerd? Zorgverzekeraars en toezichthouder zullen voorspelbaar naar de minister en de volksvertegenwoordiging kijken voor richtinggevende antwoorden.

Suggesties voor een plan van aanpak
– Een ministeriële aanwijzing aan de toezichthouders om slagvaardiger op te treden, ook tegen (commerciële) uitwassen en misstanden.
– Een fonds met geld van de zorgverzekeraars en de overheid, waar gemeenten of andere rechtspersonen, zoals zorggroepen een beroep op kunnen doen om medische hulp dicht bij de burger overeind te houden (huisartspraktijken, wijkgezondheidscentra).
– De inzet van niet-gevestigde huisartsen verhogen door bijstelling van de registratie-eisen.
– Een burgerberaad over de verwachtingen en verlangens ten aanzien van de inhoud en organisatie van medische hulp dicht bij de burger (bijvoorbeeld een burgerplatform georganiseerd door het Nivel).
– Een werkconferentie over organisatievormen van medische hulp dicht bij de burger.
Op basis van het burgerberaad, de werkconferentie en een voorgenomen advies van de Raad Volksgezondheid & Samenleving organiseren van een maatschappelijk en parlementair debat over de medische hulp dicht bij de burger.

De dreigende teloorgang van het mooie en goede van hulp vanuit huisartspraktijken vraagt om daadkrachtig optreden van de volksvertegenwoordiging en de minister om alle betrokkenen ertoe te brengen van de nood een deugd te maken.

Ik hoop dat u als volksvertegenwoordiging en als minister binnenkort in het openbaar zult ingaan op het probleem en een plan van aanpak.

Vriendelijke groeten,
Frans Meijman

Lees meer