(HuisartsVandaag) Foto van links naar rechts: Frank Gunneweg, Rob Schonck, Bram de Wit, Rinske van der Goor, Wouter van den Berg, Carin Littooij, Anton Maes, Joop Raams en Evertjan Hannivoort.

Afgelopen zaterdag in Putten heeft het bestuur van Stichting “De Vrije Huisarts” (DVH) besloten de stichting te ontbinden en op te heffen. DVH was de laatste jaren al niet meer actief, dus opheffing was een logisch besluit. In deze blog wordt voor de laatste keer ingegaan op activiteiten van de stichting. Citaat uit de oprichtingsakte: “De stichting heeft ten doel het bevorderen van optimale randvoorwaarden voor de bedrijfsvoering van huisartsen in Nederland, alsook het behartigen van de maatschappelijke en praktijkbelangen van huisartsen, alsmede huisartsengroepen in de ruimste zin des woords, en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn.”

Activiteiten DVH
Het was begin deze eeuw ten tijde van de oprichting in huisartsenland een bijzonder onrustige tijd. Dat kwam onder andere tot uiting in drie stakingsdagen (2, 3 en 4 mei 2001). Daaraan ten grondslag lag een praktijkkostenonderzoek wat de beroepsvereniging in juni 2000 presenteerde. De minister stelde zelfs een staatscommissie (commissie Tabaksblad) in om de onrust hierover weg te nemen.

In dezelfde tijd speelde de oprichting van huisartsenposten voor de ANW-zorg, met onenigheid bij het scheiden van tarieven overdag en ANW. Verder waren er nog problemen bij de tarifering van praktijkondersteuning, onvoldoende compensatie voor de oplopende premie voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering en er was vanuit de beroepsgroep een verzoek tot inkomensherijking nadat uit een functiewaarderingsonderzoek was gebleken dat huisartsen lager gehonoreerd werden dan mensen in beroepen van vergelijkbare zwaarte. Omdat DVH als rechtsvorm had gekozen voor een stichting, kon er met vrije denkers snel over standpunten over deze kwesties worden besloten en worden overgegaan tot actie. Deze activiteiten hielden in bezoek brengen aan advocaten, politici, congressen, de beroepsverenigingen, het ministerie, Zorgverzekeraars Nederland, de Nederlandse Zorgautoriteit (voorheen CTG), Rekenkamer en het voeren van rechtszaken tegen tariefbeschikkingen.

Het vruchtbare principe was dat er altijd vooraf stevig intern binnen het bestuur werd gediscussieerd. Met voortdurend kauwen en herkauwen op de lastige en veranderende materie van wetgeving, bekostiging en contractering. Ook had de DVH een rol bij de bescherming van het beroepsgeheim en het behoeden van de samenleving voor een ondoordacht L-EPD. Dit mondde uit in artikelen en brieven naar koepelorganisaties en toezichthouders met onderbouwde standpunten. Standpunten die niet voor tweeërlei uitleg vatbaar waren. Deze artikelen kregen als vaste basis een prominente plek op het paradepaard van de stichting: “onze” http://devrijehuisarts.org/ De Vrije Huisarts.

Actiedag 2004
In december 2004 organiseert de landelijke huisartsenvereniging (LHV) een nationale actiedag met twaalf actie-eisen. Op 20 januari 2005 wordt dit gevolgd door een landelijke manifestatie in de Jaarbeurs in Utrecht. Even lijkt het erop dat in de aanloop naar de Zorgverzekeringswet de LHV een akkoord heeft met de minister over de toekomstige financiering van huisartsenzorg. Mede door DVH-activiteiten, push en pull gesprekken, snel georganiseerde bijeenkomsten, publicaties en berekeningen, stuurt de ledenvergadering het bestuur echter terug naar de onderhandelingstafel. Vanaf 25 mei 2005 zijn er wederom 3 stakingsdagen. Met een huisartsenmotto: “iedere Nederlander een eigen huisarts dicht in de buurt met voldoende tijd voor de patiënt”. Een overigens herkenbaar en, opmerkelijk, nog steeds actueel thema. De minister vraagt in 2005 hulp bij het conflict over financiering aan Ella Vogelaar. De rest is geschiedenis.

Publicatie boek
Een derde te melden DVH-mijlpaal doet zich voor in 2011 met publicatie van het boek “Huisartsgeneeskunde in het nieuwe zorgstelsel”. Met beschrijving van zaken waar juist de stichting al die jaren zo druk mee is geweest: de (re)organisatie en financiering van huisartsenzorg. Aan dit boek heeft Hans Nobel nog een grote bijdrage geleverd. Hans was misschien wel de allergrootste roerganger onder de vrije huisartsen. Helaas is hij ons te vroeg ontvallen.

Dat de stichting de laatste jaren een min of meer slapend bestaan had, heeft ook te maken met het feit dat vele, zo niet alle bestuurders, naast hun praktijkhouderschap, elders activiteiten hebben opgepakt, veelal beleidsmatig en/of bestuurlijk. DVH sliep, maar de spirit is nooit gedoofd. Een drietal bestuurders maakten de overgang naar de nieuw opgerichte Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen (VPHuisartsen, 2009), alwaar al snel voor de ANW-zorg de eerste stappen werden gezet naar wat toen (2012), en inmiddels nu met het ANW-actieplan nog actueler (2022), de Spoedeisende Medische Dienst (SEMD) is gaan heten.

Tot slot
De activiteiten van Stichting de Vrije Huisarts lijken erg op acties van bewegingen vanuit de beroepsgroep van latere tijd. Allereerst valt te denken aan “Het Roer Moet Om” (blog). Later, in het hier en nu, vallen gelijkenissen op met “Help, de huisarts verzuipt” en “De Bevlogen Huisartsen”.

Stichting DVH eindigt op 1 oktober 2022. Waarbij de voorzitter zei: “De tijd is de trein die verder rijdt. Daarin reizen onze opvolgers. Wij staan op het perron en neuriën een liedje van de Rolling Stones: when the train leaves the station, it had two lights on behind: the blue light was my baby and the red light was my mind.”

Als afscheidscadeau kregen de bestuursleden het boek “De herinnerde soldaat” van Anjet Daanje. Misschien is deze boektitel tevens een mooie metafoor ter afsluiting van het tijdperk van onze stichting.

Lees meer